SYRAH I SHIRAZ, DA LI JE TO ISTA SORTA?

Ime ove čuvene sorte grožđa potiče od imena stare prestonice nekadašnje Persije (današnji Iran) – Širaza, na osnovu čega su o njoj ispletene brojne legende. Po jednoj, to grožđe su u okolinu današnjeg Marseja doneli drevni grčki kolonisti sa zapadne obale Anadolije,  još u 6. veku p.n.e. Po drugoj, doneli su ga iz Sirakuze legionari rimskog imperatora Proba u 3. veku. Po trećoj legendi, sadnice tog grožđa je u dolinu Rone doneo i zasadio krstaški ratnik, kasnije monah, po imenu Gaspar de Sterimberg. Njegova kapela i danas stoji na brdu iznad gradića Tain-l’Hermitage (“ten lermitaž”).‍

Godine 1988, na Univerzitetu Dejvis u Kaliforniji genetičari su, međutim, konačno zaključili da je sorta Sirah/Shiraz autohtona sorta doline Rone i da su joj “roditelji” drevne sorte „Durez“ (otac) i „Mondeuse Blanche“ (majka). ‍

Crvena vina Ermitaža su bila poznata vekovima, a najveću popularnost su dosegla u 18. i 19. veku, da bi početkom 20. veka njihova popularnost opala. Syrah iz doline Rone se na veliku svetsku scenu vratio tek 80-ih godina prošlog veka, najviše zahvaljujući legendarnom vinaru Marselu Gigalu, ali i Robertu Parkeru koji je kasnije čitavoj seriji Gigalovih vina dodelio maksimalnih 100 poena. ‍

Mnogo pre toga, godine 1831. iz doline Rone je sadnice ove sorte u Australiju doneo otac australijskog vinogradarstva Džejms Basbi, zajedno sa još 543 druge sorte, koje je planski prikupio u Evropi. Syrah je dobio englesku varijantu imena (Shiraz) i brzo je rasprostranjen u dolinama Hanter i Barosa. Tamo se nalaze vinogradi sa najstarijim živim čokotima širaza, starijih od 100 godina, sa kojih se još uvek proizvode vina. ‍

Danas se sira-širaz uzgaja u gotovo svim svetskim vinskim regionima, a proizvođači mu daju jedno ili drugo ime ne samo na osnovu porekla sadnica/klonova, već i sa željom da odmah naglase privrženost određenom stilu, vinima iz doline Rone ili australijskom širazu.

Na domaćem tržištu možete pronaći oko dvadeset vina od ove sorte, a što se srpskih proizvođača tiče to su trenutno: Janko Bifora, Erdevik Stifler’s Mom Shiraz, Villa Vina Shiraz, Dibonis Dishiraz i Trivanović Shiraz Limited. Iz regiona, tu su: Vukoje 30 Syrah, Bibich Bas de Bas (90% širaz, 10% merlo), Kamnik Syrah Ten Bafrrels, Bovin Shiraz, Stobi Aura. Iz Australije – Penfolds i D’Arenberg, a iz doline Rone – M. Chapoutier. Takođe, dostupna su i neka poznata italijanska vina od ove sorte, kao što su: Fontodi Case Via i Isole e Olena Colezione de Marchi Syrah, Masciarelli Syrah Marina Cvetic i Tasca d’Almerita La Monaca.