„HEROJSKI“ I „ISTORIJSKI“ VINOGRADI ITALIJE
Od Ove nedelje je italijanska vlada, u okviru projekta tri ministarstva (poljoprivrede, ekologije i kulturne baštine i turizma) donela dekret kojim će u nacionalnom zakonu o vinogradarstvu i vinarstvu biti definisane i zaštićene dve nove kategorije pod nazivima: “herojski” i istorijski” vinogradi.
Kada je reč o “herojskim” vinogradima, u dekretu je naznačeno da to mogu biti:
- vinogradi pod nagibom od majmanje 30% (a takvih strmih brda pod vinovom lozom u Italiji je mnogo)
- vinogradi smešteni na najmanje 500 m.n.v. (ne uključujući platoe)
- sistem strmih “stepenastih” vinograda na terasama
- specifični vinogradi na malim ostrvima.
U svakom slučaju – reč je o vinogradima čija obrada je, iz različitih razloga, izuzetno teška i komplikovana – “herojska”.
Što se tiče “istorijskih” vinograda, to su pre svega pozicije sa drevnim, antičkim ili srednjovekovnim vinogradima koji se i dalje obrađuju i koji su često, čak i i danas, od vitalnog značaja za svoju teritoriju. Oni su, takođe, živi izraz viševekovne kulture koja ne sme biti izgubljena i koja istovremeno ima i ulogu zaštite i održavanja životne sredine i njenih jedinstvenih dragocenih pejsaža, saopšteno je prilikom objavljivanja dekreta.
“Istorijski” vinogradi su uglavnom već identifikovani i registrovani u nacionalnom registru ruralnih predela od istorijskog značaja (Registro Nazionale dei Paesaggi Rurali Storici). Među njih će spadati i svi vinogradi koje već štiti UNESCO, u okviru zaštićenih teritorija koje su u vezi sa tradicionalnim vinogradarstvom, kao i oni vinogradi koji su okviru svojih regiona već zaštićeni po sličnim principima.
U pomenutom dekretu je naglašeno i to da italijanska baština uključuje njenu biološku raznovrsnost i da u njoj već postoji princip koji ujedinjuje ove dve nove kategorije, definišući Italiju kroz ono što raste na njenoj teritoriji i što njeni vinogradari koriste već stotinama ili hiljadama godina.
Vinogradi koji ispunjavaju uslove za službene oznake “istorijskih” ili “herojskih”, u sebi sadrže “nasleđe od nemerljivog značaja sa istorijskog, ekološkog, proizvodnog i kulturnog stanovišta”, – izjavila je prilikom potpisivanja dekreta ministarka poljoprivrede Tereza Belanova, prenose italijanski mediji. “Ti vinogradi štite i čuvaju to nasleđe, prenoseći ga novim generacijama”.
Ona je najavila posebno nacionalno brendiranje novih i, kako je rekla, “delikatnih” kategorija i pozvala proizvođače da se u svojim regionima prijave za ove nove nacionalne denominacije, obećavši im i značajne resurse za unapređenje i promovisanje proizvodnje grožđa i vina iz takvih vinograda.
U ovom trenutku nije poznato da li će ti vinogradi i na koji način biti obuhvaćeni postojećom DOC i DOCG klasifikacijom ili će nositi neke posebne oznake, a ovo su, prema italijanskim medijima, sigurni kandidati za nove kategorije – “herojskih” i “istorijskih” vinograda:
Cinque Terre (Ligurija)
Vinogradi na terasama oko pet živopisnih ribarskih sela (Ćinkve Tere), grupisanih na liticama iznad Ligurijskog mora. Vinogradi obuhvataju oko 80 ha, a zasađeni su starim lokalnim sortama grožđa: Gamba Rossa, Bonamico, Canaiolo Bosco, Albarola, Vermentino, Piccabon/Pizzamosca. Oblast je pod zaštitom Uneska.
Valtellina (Lombardija)
Valtelina je alpska dolina na krajnjem severu Lombardije, sa nekim od najstrmijih vinogradarskih terasa na svetu, sa kojima mogu još samo da se mere neki vinogradi u nemačkom Mozelu i portugalskom Douru. Vinogradi dosežu visine iznad 700 metara, a glavna sorta je nebiolo, zbog kojeg ovdašnja vina ponekad nazivaju “alpskim barolom”. Ekonomisti su izračunali da je za obradu na strmim vinogradima Valteline potrebno čak: 1.400 sati rada godišnje po čoveku – po hektaru!
Valle D’Aosta
U Dolini Aosta, najmanjem italijanskom vinskom regionu, na padinama planine Monblan, nalaze se najviši evropski vinogradi, a jedan od njih, zasađen lokalnom sortom Prie Blanc, doseže čak do 1.250 metara nadmorske visine
Etna (Sicilija)
Ćudljivi vulkan Etna je tokom istorije mnogo puta menjao oblike i pejsaže svojih padina, ali i njihovu nadmorsku visinu i slojeve zemljišta, na kojima je svake godine sve više novih vinograda, koji pripadaju denominaciji Etna DOC. Glavne crvene sorte su Nerello Mascalese i Nerello Cappuccio, a bele – Carricante i Catarratto.
Asolo (Veneto)
Brda Asolo u blizini Treviza, sa vinogradima koji čuvaju i neke sorte koje su preživele filokseru, kao što je npr. bela sorta Rabbiosa, sačuvana na čokotima starijim od sto godina.
Conegliano Valdobbiadene (Veneto)
Glavna zvezda Prosecco zone Conegliano Valdobbiadene je vinograd Kartice (Cartizze) smešten na brdu na oko 300 m.n.v, sa 106 ha vinograda, u blizini gradića Valdobjadene. Više o njemu možete da pročitate u našem članku: “Najskuplji vinogradi na svetu”.
Colli Euganei (Veneto)
Colli Euganei DOC obuhvata vinograde koji se uzdižu iznad ravnica oko Venecije, jugozapadno od Padove. Zemljište je vulkanskog porekla, a vinogorje je najviše poznato po slatkim muskatnim vinima
Soave (Veneto)
Varošica Soave je vekovima poznata po belim suvim i slatkim (Recioto di Soave) vinima od sorte Garganega, koja nastaju na vulkanskom zemljištu, zbog kojeg je Soave, sa sve većom popularnošću “vulkanskih vina”, danas ponovo u žiži pažnje
Valpolicella (Veneto)
Vapoličela je jedno od najcenenijih italijanskih vinogorja, svetski čuveno po moćnim crvenim vinima od isušenog grožđa: Amarone della Valpolicella i Recioto della Valpolicella, koja nastaju tradicionalnim passito i ripasso metodama, od autohtonih sorti grožđa: Corvina, Corvinone, Rondinella i Molinara.
Langhe (Pijemont)
Lange su široka vinogradarska oblast koja u sebi obuhvata neke od najpoznatijih DOCG vina Italije, kao što su Barolo, Barbaresco, Asti. Uz vodeću sortu Nebbiolo, ovde se u čitavom Pijemontu najviše uzgajaju Dolcetto i Freisa, kao i bela sorta Arneis. Lange važi i za najbolju oblast za šardone u Pijemontu, tu se uzgaja čak rizling (retkost u Italiji), a u njoj je u poslednjih deset godina obnovljeno i nekoliko skoro izumrlih autohtonih sorti grožđa, među kojima je u svetu najviše pažnje izazvala našeta (Nascetta), bela sorta po karakteru najviše slična rizlingu.
Montalcino (Toskana)
Montalćino je zavičaj velikog svetskog vina – Brunello di Montalcino, o kojem možete više da pročitate u našem članku: “Kako je nastao Brunello”.
Collio (Friuli)
“Collio” u prevodu znači “brdo” (odatle i naziv susednih slovenačkih Goriških Brda), a glavna vinogradarska zona Friulija se zove: Colli Orientali del Friuli – “istočna brda Friulija”. To je jedna od elitnih italijanskih zona belog vina, za čiju svetsku slavu je najviše zaslužan osvežavajući pino griđo (Pinot Grigio). Pored njega, glavne bele autohtone sorte su: Friulano (nekada Tocai Friulano; fr. Sauvignonasse), Ribolla Gialla, Verduzzo i Picolit. A crvene: Pignolo, Refosco, Schioppettino i Tazzelenghe. Koljo je poznat i po odličnom sovinjon blanu, belom burgundcu (Pinot Bianco it.) i merlou.
Irpinia (Kampanija)
Irpinija je apelacija južnog italijanskog regiona Kampanije, koja obuhvata najniže obronke Apenina, jugoistočno od Avelina. Čuvena je po drevnim autohtonim sortama grožđa, kao što su Greco, Fiano, Falanghina i Aglianico, od kojih inače nastaju svetski poznata vina Kampanije: Coda di Volpe, Greco di Tufo, Fiano di Avellino i Taurasi.
Trentino – Alto Adige
Najseverniji italijanski vinski region se graniči sa Austrijom i obuhvata dve autonomne provincije: Trentino je italijansko, a Alto Adiđe nemačko govorno područje, koje se na na nemačkom zove Südtirol (Južni Tirol). Obe kulture su uticale da je to danas jedan od najzanimljivijih evropskih vinskih regiona, sa mnogo raznovrsnih sorti grožđa, posebno cenjen po fantastičnim “masnim” belim vinima (Pinot Grigio, Pinot Bianco, Gewürztraminer), ali se sve više priča i o sjajnim crvenim vinima od lokalnih sorti, kao što su Teroldego, Lagrein, Schiava. To je i region sa nekim od najviših i najstrmijih vinograda u Italiji, među kojima su posebno upečatljivi oni iznad Bolcana.
Prikazi vina
